Przymusowa przyjemność: Radio typu foxhole oraz jego ulepszenia

Radio. Sama myśl nasuwa niesamowitą ilość elementów jakie musimy mieć, aby go słuchać. Jak to zwykle foxhole radio (albo PoW - Prisoners of War) odnosiła się do prostych urządzeń odbiorczych budowanych przez żołnierzy z rzeczy dostępnych dla nich.

Wychodzi na to, aby słuchać radia, potrzebujemy mniej niż nam się wydaje potrzebne. W każdym domu znajdzie się rzeczy, z których można budować radio. Radio to nazywane jest inaczej detektorem kryształkowym.

W podstawowej wersji nie trzeba dużo rzeczy. Wystarczy:

tuba papieru (np. po rolce toaletowej)
drut miedziany w izolacji ok. 0,5-0,6 mm średnicy
kawałek ołówka
żyletka
agrafka
słuchawki wysoko-oporowe (2-4 k)

Na tubę papierową nawijamy ok. 120 zwojów drutu, jeden koniec cewki idzie do anteny a drugi do uziemienia. Przewód od anteny jest również połączony do żyletki. Żyletka musi być pozbawiona warstwy ochronnej (np. za pomocą palnika opalamy aż uzyska odcień lekko niebieskawy). Drugi przewód z cewki podłączony do uziemienia do którego podłączony jest również jeden z przewodów słuchawki. Przewód słuchawki (ten nieuziemiony) jest podłączony (za pomocą agrafki) do rdzenia ołówka. Ołówek ten dotyka żyletki (miejsce i natężenie mają znaczenie) i działa jak dioda.
Radio czerpie energię z fal radiowych, nie potrzebuje dodatkowego źródła zasilania.

Sterowanie radiem odbywa się za pomocą nacisku i miejsca ołówka na żyletkę. Na rysunku powyżej widać też że żyletka jest podłączona do selektora który działa wybierając uzwojenie. Dodanie kondensatora o zmiennej pojemności pozwala jeszcze bardziej manipulować częstotliwościami. Przykład takiego radia można znaleźć na schemacie po lewo.

Ilość obrotów na cewce zależy od średnicy cewki. Grubość przewodu w cewce od 0,2 - 05 mm (ok. 10 m bieżących), antena to najwygodniej linka 2-3 mm (20-30 m)

Słuchawki pochodziły z reguły ze sprzętu wojskowego (hełmofony). Dziś można je stworzyć za pomocą bzyczka piezoelektrycznego (opis wykonania)

Ulepszenie 1:

Detektor kryształkowy. Najczęściej jako kryształ był używany kryształ galeny. Można go stworzyć ręcznie poprzez zmieszanie opiłek ołowiu (ok. 20gr) i siarki (ok. 5gr) (objętościowo stosunek ok. 1:1). Mieszankę wrzucamy do szklanej próbówki, ogrzewając powoli aż się roztopi siarka i ołów, następnie ogrzewając do czerwoności mieszanki.

Pozwalamy ostygnąć mieszance, pozbywamy się pozostałości siarki. Rurce i mieszaninie pozwalamy spokojnie ostygnąć na podłożu izolowanym (wtedy poprawnie stworzą się kryształki galeny). Zawijamy probówkę w jakiś materiał i delikatnie tłuczemy.

Mamy gotowe kryształki galeny. Kryształki łatwo się brudzą więc nie dotykamy dłońmi, zabrudzenia przemywamy spirytusem. Często taki kryształek był mocowany w szklanej rurce aby ochronić go przed zabrudzeniami.

Ulepszenie 2:

Zamiast żyletki i ołówka można zastosować diodę germanową która jest ulepszeniem detektora
kryształkowego

Ulepszenie 3 (za sprawą rimstar-a):
Znalazłem bardzo prosty pomysł na to jak zrobić kondensator o zmiennej pojemności. Wystarczy do tego folia aluminiowa, papier i trochę taśmy klejącej.

Ulepszenie 4:
Można podłączyć zwykłe słuchawki do radia, ale wymagane jest podłączenie je przez transformator jak na schemacie:

Ulepszenie 5:
Bardziej trwałe kondensatory o zmiennej pojemności pokazane są na zdjęciach (przepiękne):

Proces budowy i projektowania z grubej foli aluminiowej:

http://www.qsl.net/n4dfp/buildcaps.html

Trochę rysunków technicznych: http://www.metaphoria.us/hamradio/DL5DBM_cap_plans.pdf

Ulepszenie 6:
Antena która nie wymaga rozwieszenia:

źródło: http://makearadio.com/crystal/19.php

Ulepszenie 7:

To samo ale na lampach z zewnętrznym zasilaniem, choć nie wiem czy jest to ulepszenie :)
więcej na stronie: Odbiornik lampowy
(odbiornik "podwójny reakcyjniak" na lampach 2Ż27Ł)

Galeria pięknych detektorów kryształkowych: